Che

Che ( 2008 ) του Steven Soderbergh. Από που να αρχίσεις και που να τελειώσεις εδώ. Θα προσπαθήσω να αφήσω κατά μέρος την πολιτική πλευρά, να μην εκφράσω τα αισθήματα θαυμασμού που πάντα έτρεφα για τον Che -και για τον Fidel– και να μην ασχοληθώ με την εκμετάλλευση σε βαθμό αηδίας του πρώτου τόσο ως πρόσωπο όσο και ως σύμβολο. Εξάλλου η συγκεκριμένη ταινία δεν έχει σε τίποτα να κάνει με το τελευταίο και καλό είναι να το ξεκαθαρίσουμε αυτό.

Ουσιαστικά πρόκειται για 2 ξεχωριστές ταινίες τις Che: Part One – The Argentine και Che: Part Two – Guerilla συνολικής διάρκειας 4μιση ωρών. Προτίμησα να τις δω μαζί, σχεδόν συνεχόμενα, όπως δηλαδή είχαν προβληθεί και στις Κάννες πέρυσι διεκδικώντας ως μία ενιαία ταινία το χρυσό φοίνικα και χαρίζοντας τελικά στον πρωταγωνιστή Benicio Del Toro το βραβείο καλύτερης ανδρικής ερμηνείας. Για να μην επανέρχομαι αργότερα να σημειώσω ότι θεωρώ την επιλογή του συγκεκριμένου ηθοποιού, για να ενσαρκώσει τον Che, την καλυτερη δυνατή και πως η ερμηνεία του ήταν πράγματι συγκλονιστική.

Αν κάποιος θέλει να περιγράψει την ταινία με μία φράση θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το “Ο Τσε στο βουνό”. Ο Soderbergh, πολύ ορθά κατά τη γνώμη μου,  επιλέγει να ασχοληθεί σχεδόν αποκλειστικά με συγκεκριμένες περιόδους της ζωής του Guevara, τις περιόδους του αντάρτικου στην Κούβα και τη Βολιβία. Λέω “ορθά” καθότι θα ήταν άτοπο να προσπαθήσει κάποιος σε μία ταινία 2 ή 3 ωρών να φτιάξει μια ολοκληρωμένη βιογραφία του Guevara και εφόσον πρέπει να επιλέξει, πολύ σωστά επιλέγει τις περιόδους του αντάρτικου γιατί αυτές εκφράζουν τον πραγματικό Che. Λέω επίσης “σχεδόν αποκλειστικά” γιατί στην πρώτη ταινία είναι γεγονός πως παρεμβάλλονται πλάνα και μικρής διάρκειας σκηνές από τη γνωριμία του με τον Fidel και την προετοιμασία της επανάστασης αλλά και από  επίσκεψη του στην Αμερική, ομιλία στον ΟΗΕ και συνέντευξη σε αμερικάνους δημοσιογράφους. Πολύ επιτυχημένη η εναλλαγή αυτή του σκηνικού από το σκηνοθέτη που νομίζω ότι είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο το πρώτο μέρος είναι ελαφρα καλύτερο από το δεύτερο.

Ο Soderbergh όταν αποφάσισε να αναλάβει ένα τόσο μεγάλο και τολμηρό εγχείρημα, όπως είναι μία ταινία για τον Che, έχω την εντύπωση πως την ίδια στιγμή συνειδητοποίησε πως πρέπει να μείνει κοντά στα γεγονότα κάνοντας κυρίως στεγνή καταγραφή και αναπαράσταση των συμβάντων με όσο το δυνατόν λιγότερη μυθοπλασία και προσωπική άποψη. Κάποιοι τον κατηγορούν για αυτό, προσωπικά τον επαινώ. Τόσο αυτός όσο και οι σεναριογράφοι Peter Buchman και Benjain A. van der Veen στάθηκαν με σεβασμό και αξιοπρέπεια απέναντι στην ιστορία, στα πρόσωπα και στο υλικό που είχαν. Να σημειωθεί ότι βασίστηκαν σε σημειώσεις και ημερολόγια του ίδιου του Guevara, λεπτομέρεια πολύ σημάντικη καθότι σε διαφορετική περίπτωση θα μπορούσε κάποιος να τους κατηγορήσει για μεροληψία ή αγιοποίηση. Η προσωπική μου γνώμη είναι πάντως, ότι παρότι το σενάριο βασίζεται σε σημειώσεις του ίδιου του Che, δεν γίνεται αντιληπτή στην ταινία κάποια προσπάθεια υπερβολικής εξύψωσης του στα μάτια του θεατή.

Τελικά μία σοβαρή και επιτυχημένη προσπάθεια από τους δημιουργούς, εντυπωσιακή και στο τεχνικό κομμάτι. Ίσως να μην έχει να προσθέσει πολλά σε όσους έχουν ασχοληθεί σε βάθος με τον Che αλλά και μόνο η περιέργεια να δουν στην οθόνη αυτά που έχουν διαβάσει και ακούσει κατά καιρούς νομίζω ότι δίνει ένα ισχυρό κίνητρο για να την παρακολουθήσουν. Ίσως να μην έχει να πει πολλά και σε όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με την ιστορία του Che γιατί θα πρέπει να παρακολουθήσουν 4 ώρες αντάρτικου χωρίς το απαραίτητο υπόβαθρο πληροφοριών. Ίσως τελικά αυτό να είναι το πρόβλημα αυτής της σπουδαίας ταινίας. Σε ποιους δηλαδή απευθύνεται.

‘Ισως όμως να είναι και το προσόν της.